Uit een leenregister van de graven van Holland weten we dat er rond 1340 toestemming is verleend voor het vrij van tol aanvoeren van bouwmaterialen voor een kasteel. Dit wordt in1374 voor het eerst genoemd onder de naam Leyenburg. De kasteelheer Arent van Leyenburg stamt af van het geslacht Van Arkel en vervult aan het einde van de veertiende eeuw in Holland belangrijke functies. Zo is hij als vertegenwoordiger van de graaf van Holland baljuw en rentmeester van Amstelland en Waterland.
Conflict met de graaf van Holland
In de tijd van de Arkelse oorlog (1401-1412) raakt Arent van Leyenburg in conflict met de graaf van Holland, Albrecht van Beieren en kiest de kant van Gelre. Zijn kasteel wordt in beslag genomen en lijdt schade. Na verzoening in 1406 krijgt Arent Leyenburg weer terug en in 1410 ontvangt hij zelfs een bijdrage voor het herstel van zijn kasteel.
Kasteel Leyenburg wordt een dubbelheerlijkheid
De Hollandse adellijke familie Van Arkel bouwt op de grens van Holland en Gelre aan het reviertje de Linge een Burcht. Heukelum wordt in 1272 voor het eerst vermeld. In de late middeleeuwen en de zestiende eeuw vormen Heukelum en Leyenburg een dubbelheerlijkheid. Kasteel Heukelum overleef de tijd, maar kasteel Leyenburg wordt verwoest en vervalt.
Onzichtbare en zichtbare resten
Rond 1872 zijn de laatste resten van kasteel Leyenburg verdwenen en in 1910 wordt het terrein geëgaliseerd. Na het vinden van een gedeelte van een muur worden in de jaren 1963-1964 opgravingen gedaan. De resten van een vierkante voorburcht en een rechthoekig hoofdgebouw worden teruggevonden. Bij het kasteel hoorde een ronde toren en brede grachten, maar de snelweg A15 loopt over de meeste resten heen. Archeologische restanten van kasteel Leyenburg zijn nu alleen nog in het museum van Leerdam te zien.
Auteur: Ben Boersema Rechten © Erfgoed Gelderland, CC-BY
Bronnen: www.historischeverenigingleerdam.nl/het-kasteel-de-leyenburg_84.html, Jan Vredenburg, Kastelen in Gelderland, Uitgeverij Matrijs, Utrecht 2013, p. 274.
Kasteel Leyenburg is onderdeel van de kastelenroute West Betuwe 2: Waalroute, welke tot stand is gekomen door Stichting Kunst & Cultuur West Betuwe (SKCWB) m.m.v. de Historische Kring West Betuwe. Kijk hier voor meer informatie over de kastelenroute.
Lees meer