In de gemeente Neder-Betuwe zijn twee dwarsdijken te vinden: de Betuwelinie uit 1796 en de Spanjaardsdijk uit 1590. De Spanjaardsdijk is aangelegd tijdens de tachtigjarige oorlog. De diende als verdediging tegen aanvallers vanuit het oosten en hij moest het vloedwater vanuit de Over-Betuwe tegenhouden.
De dijk heeft in 1595 en 1602 dienst gedaan om vloedwater te keren. Beide keren brak de dijk door. Bij deze doorbraken zijn drie wielen ontstaan. Na 1602 mocht de dijk niet meer gerepareerd worden en bleef hij zonder functie liggen. Tot 1850 lag de dijk ongemoeid in het landschap. In de afgelopen 150 jaar is hij vrij snel afgegraven en grotendeels verdwenen. De wielen zijn voor een gedeelte gedempt en kleiner geworden. Op dit moment zijn er nog maar enkele resten te vinden van de eens zo belangrijke dijk: er liggen nog drie korte delen. Deze resten zijn niet altijd herkenbaar in het landschap als resten van een dwarsdijk.
Interessant is dat de Spanjaardsdijk niet alleen een waterstaatkundige en militaire functie had, maar ook diende als grens tussen twee religies. In de Neder-Betuwe was men vanaf de tachtigjarige oorlog protestants, terwijl men in de overbetuwe katholiek gezind was.
Vandaag de dag is niet veel meer over van de Spanjaardsdijk. In de 20ste eeuw is een groot deel van de dijk afgegraven. De loop van de dijk is nog te herkennen in het landschap en bij het Wiel bij de Baltewaai uit 1602 vind je nog enkele resten van de dijk. Hier zijn kastanjebomen gepland, zodat de restanten makkelijk herkend kunnen worden. Verder vind je restanten bij het Wiel bij Valkenier.
Kenmerkend in het gebied is de Buitenwaai. Een wiel die op bijzondere wijze is ontstaan, namelijk vanaf de landzijde in plaats van de rivierzijde. Het wiel is aangewezen als natuurgebied.
Bij Hien ligt nog een dijkdeel dat de Nieuwe Dijk wordt genoemd. Dit is een doodlopend straatje in Hien, dat over de Spanjaardsdijk loopt. De dijk is niet direct te herkennen maar zichtbaar doordat de weg hoger ligt dan de rest van het landschap.
Lees meer