In 1519 werden de visbanken van de Oude Vismarkt verplaatst naar de Vismarkt. De visafslag lag toen heel gunstig direct aan de Schoteldoekse haven. Dit nu smalle tussengrachtje was in vroegere tijden een veel bredere gracht, die zoals de naam al aangeeft ook dienst heeft gedaan als haven. De in classicistische stijl gebouwde Vishal dateert van 1787. Tussen 1788 en 1940 werd hier iedere vrijdag de aangevoerde zee- en riviervis bij afslag verkocht.
De Vishal is een eenvoudig rechthoekig bakstenen gebouwtje onder een leien gedekt schilddak. De voorzijde wordt door vier geblokte hardstenen pilasters in drieën gedeeld. In het midden bevindt zich de ingang met daarvoor een portiek bestaande uit twee hardstenen Toscaanse zuilen, die een kroonlijst dragen met doorbroken fronton waarin het stadswapen. De twee ruimten aan weerszijden van de ingang waren voor de visbanken bestemd. Oorspronkelijk waren deze afgesloten met een hek.
De aanwezigheid van vis moest door de stadsomroeper met bekkenslagen aan de burgers bekend worden gemaakt, een gebruik dat tot ver in de twintigste eeuw heeft standgehouden. De stadsomroeper had zich bij die taak aan bepaalde voorschriften te houden, zoals blijkt uit een instructie van het stadsbestuur uit 1748: (de omroeper) “zal bij aankomst van visch die alhier te koop wordt gebragt aanstonds omroepen wat soorten het zijn en wanneer deselve afgelslagen en verkogt zullen worden. Zal die omroeping zelvs moeten doen door de geheele stad zonder eenige straaten over te slaan.”
In het begin van de twintigste eeuw werd de vis verkocht door de heer A. Merkx, die deurwaarder was van de plaatselijke belastingen en tevens keurmeester en afslager van de vis. Hij volgde in deze functie zijn vader op. Merkx werd destijds geassisteerd door stadsomroeper Manus van Empel. Zij beiden zorgden er voor dat vaak ook aan minder draagkrachtigen een maaltje vis werd meegegeven.
Van Empel was de laatste stadsomroeper die Culemborg heeft gekend. Zijn beeldje staat op het pleintje voor de vishal. De hardstenen vistafel is enkele jaren geleden geplaatst.
Lees meer